Ko’p miqdorda ortiqcha mahsulot qoldiqlarining mavjudligi chakana savdoda yo’l qo’yilishi mumkin bo’lmagan narsalardan biridir. Bundan tashqari, bu ko’pincha saqlash joyining yetishmasligiga olib keladi. Shuningdek, ortiqcha tovarlar kapital aylanmasini kamaytiradi va biznesga qo’shimcha mablag’larni qayta investitsiya qilish yoki savdo nuqtalarining assortimentini yaxshilash uchun yangi mahsulotlarni sotib olishni imkonsiz qiladi.
Shuning uchun sotuv va tovar qoldiqlari ma’lumotlarini muntazam ravishda tekshirish va tahlil qilish juda muhimdir. Savdo va mahsulot balansini sinchkovlik bilan tahlil qilish va ushbu ma’lumotlarga asoslanib, yangi mahsulotlarni keyingi sotib olish va reklama yoki chegirmalar bo’yicha marketing qarorlarini qabul qilish kerak.
Tovarlarning ortib qolishining turli sabablari bor. Masalan, ma’lum bir mahsulotga bo’lgan talab bilan bog’liq o’zgaruvchan trendlar yoki asossiz prognozlar. Xavotir olmang – yechim har doim bor. Ushbu maqolada biz qoldiqlarni yo’q qilishning turli usullarini to’pladik.
Agar mahsulot oz miqdorda sotilsa, bu har doim ham mahsulotning o’zi bilan bog’liq muammo bo’lmaydi. Ba’zi hollarda, past savdoning sababi marketing qarorlari yoki mahsulotning do’kondagi joylashuvi bo’lishi mumkin. Biz sizga merchandayzing ustida ishlashni va do’koningizdagi mahsulotlar joylashuviga o’zgartirish kiritishingizni tavsiya qilamiz.
Vitrinani yangilang, do’kon atrofidagi narsalarni bir joydan ikkinchi joyga ko’chirib o’zgartiring, yangi yorqin detallar qo’shing va eskirgan narx belgilarini almashtiring. Shunday qilingki, mahsulotingiz har doim yangi ko’rinishda bo’lsin.
Ko’pgina brendlar o’z do’konlarida talab past bo’lgan mahsulotlarni “qayta sotadi”. Odatda ular mahsulotni qayta suratga olishadi, uni veb-sayt yoki ijtimoiy tarmoqlarga joylashtiradilar va uning foydalari va afzalliklari haqida gapiradilar.
Ammo shuni unutmangki, mahsulotni qayta sotish o’z samarasini berishi mumkin bo’lsa-da, u sarmoya talab qiladi. Bunday taktikalarni amalga oshirishda ehtiyot bo’ling va oqilona bo’ling, chunki remarketing mahsulot tannarxini oshirishi va oxir-oqibatda unga tikilgan pulni oqlamasligi mumkin.
Shuni ham yodda tutingki, gap har doim ham mahsulot va uning sifati haqida emas. Ba’zi hollarda siz xodimlaringiz sotadigan mahsulotga qanday munosabatda bo’lishlari ustida ishlashingiz kerak. Ehtimol, mahsulot yomon emasdir – hamma gap sotuvchida bo’lishi mumkin; balki sizning xodimlaringizga mahsulot yoqmas va uni sotishga harakat qilmas. Balki, ular uning barcha afzalliklarini bilishmas va mijozlarga uning afzalliklarini to’g’ri tushuntira olishmas. Bu narsani doimo nazorat qilib boring.
Agar siz ham shunga o’xshash vaziyatga duch kelsangiz, hamkasblaringiz bilan gaplashing, ularni qayta o’qiting yoki ruhiy holatni ko’tarish va ularni rag’batlantirishning boshqa usullarini toping.
Agar remarketing yoki merchandaysing ish bermasa, narxlarni pasaytirish yoki ortiqcha zaxiralarni sotish haqida o’ylab ko’ring. Kichkina narsadan boshlang, aytaylik 30% chegirma va keyin imkon qadar bu narsalardan xalos bo’lguningizcha chegirmani oshiring.
Bundan tashqari, bunday faoliyatni qisqa vaqt davomida bajarishingiz mumkin. Nega mijozlaringizda shoshilish hissini uyg’otish uchun lahzali savdoni amalga oshirmasligingiz kerak? Yoki, agar sizda qutulishingiz kerak bo’lgan ko’plab tovarlaringiz bo’lsa, hamma narsaga chegirma e’lon qilib, do’koningizga olomonni jalb qilishga harakat qiling.
Agar siz ushbu turdagi tadbirni muvaffaqiyatli o’tkazsangiz, kelajakda yuqori darajadagi savdoga hissa qo’shadigan yangi mijozlarni jalb qilishingiz mumkin. Shunday ekan, chegirma nafaqat ortiqcha tovarlarni yo’q qilishga, balki mijozlar bazasini ko’paytirishga ham yordam beradi.
Arzonlashtirilgan narxdagi savdoni o’z vaqtida bajarishga harakat qiling. Juda tez-tez arzonlashtirilgan narxdagi sotuvlar jozibadorlikni yo’qotishga shuningdek, mijozlarni mahsulotingiz chegirmalarini kutib, yangi kolleksiyalarni sotib olishdan bosh tortishga o’rgatishi mumkin.
Bundan tashqari, yangi mijozlar haqida ma’lumot to’plash juda muhimdir. Ularni sodiqlik dasturingizga qo’shing yoki shunchaki ularning ismlari va telefon raqamlarini to’plang, shunda siz ular bilan bog’lanishingiz va do’koningizda yangi to’plamlar paydo bo’lganda ularni ogohlantirishingiz mumkin.
Va nihoyat, esda tutingki, mahsulotlarga aksiyalar va chegirmalar e’lon qilish mijozlarni jalb qilishning tasdiqlangan usuli bo’lsa-da, bu har doim ham siz uchun to’g’ri strategiya bo’lavermaydi. Agar siz hashamatli chakana sotuvchi bo’lsangiz yoki ma’lum bir imidjni saqlab qolishga harakat qilsangiz, katta chegirmalarni amalga oshirishdan oldin ikki marta o’ylab ko’rishingiz va ehtimol tovardan qutilishning boshqa strategiyasini tanlashingiz kerak.
Bundle chakana savdodagi yana bir standart texnikadir. Bu chakana sotuvchilar uchun ikkinchi eng mashhur narxlash usuli (chegirmalardan keyin).
Muayyan mahsulotlarni guruhlash va ularni alohida sotib olinganidan ko’ra arzonroq narxda sotishni o’ylab ko’ring. Bu sizga mahsulotingizni daromadingizga katta zarba bermasdan sotish imkonini beradi.
Siz sotmoqchi bo’lgan narsangizga qarab, mahsulotlarni birlashtirishning bir necha yo’li mavjud. Quyidagi usullarni sinab ko’ring:
Agar siz kichik va o’rta narsalarni sotishga harakat qilsangiz, bu taktika juda yaxshi natijani beradi. Bitta mahsulotning bir nechta birliklarini guruhlang va ularni komplekt sifatida soting. Misol uchun, agar siz turli xil rangdagi mahsulotlarni sotmoqchi bo’lsangiz, ularni bir-biriga bog’lang va tezroq sotilayaptimi yoki yo’q tekshiring.
Siz ikkala mahsulotni bir-biriga bog’lab, ularning qiymatini oshirishingiz mumkin (va, ehtimol, ularni tezroq sotishingiz mumkin).
Agar sizda, masalan, yetarlicha tez sotilmayotgan etik uchun paypoqlar bo’lsa, aksiya o’tkazing, unda har qanday poyabzal sotib olgan holda bepul etik uchun paypoq sovg’a qilasiz.
Sekin sotiladigan narsalarni tezroq sotiladigan narsalar bilan birlashtiring. Agar mahsulot siz kutgandek tez sotilmasa, uni tezroq sotiladigan mahsulot bilan birlashtirish mumkinligini tekshiring.
Ushbu taktika arzon narsalar uchun yaxshi samara beradi. Agar mahsulotni sotish qiyin bo’lsa, undan sovg’a yoki harid uchun rag’bat sifatida foydalaning. Masalan, siz odamlardan Instagram sahifangizga yoki Telegram kanalingizga obuna bo’lishni yoki do’koningizdagi xaridlar miqdorini oshirishni so’rash uchun uni sarmoya sifatida taklif qilishingiz mumkin. Masalan, “100 000 so’m yoki undan ko’p pul sarflang va sovg’a sifatida sumka oling”.
Iloji boricha, moliyaviy ekvivalent yoki yangi mahsulot evaziga tovarni yetkazib beruvchingizga qaytaring.
Bu yerda tovarlarni yetkazib berish, almashtirish va qaytarish shartlarini to’g’ri kelishib olish, shuningdek, yetkazib beruvchilaringiz bilan do’koningizda talab kam bo’lgan tovarlarni almashtirish va qaytarish bo’yicha so’rovlar bilan xavfsiz bog’lanishingiz mumkin bo’lgan munosabatlarni o’rnatish muhimdir.
Tovarlarni savdogarlar qo’lidan olib sotishga ixtisoslashgan tashkilotlarga sotish orqali siz ortiqcha tovarlardan halos bo’lishingiz mumkin. Shunday qilib, siz hech bo’lmaganda biznesingiz uchun joy va kapitalni bo’shatish imkoniga ega bo’lasiz.
Yana bir variant – ortiqcha tovarlaringizni kambag’allarga yoki bolalar uylariga berishdir. Odamlarni yaxshilikka undash va mijozlaringiz orasida sodiqlikni oshirish uchun uni ijtimoiy tarmoqlarga joylashtiring.
Bonus maslahatlar: Ortiqcha tovar zaxirasini qanday oldini olish kerak?
Ortiqcha zaxira bilan kurashishning eng yaxshi usuli bu muammodan butunlay qochishga harakat qilishdir. Buning uchun bir nechta oddiy maslahatlar:
Mijozlarning mahsulotlaringiz bilan qanday munosabatda bo’lishini ko’rish orqali inventarizatsiya tartibini yaxshilang. Sotuvchilardan fikr-mulohazalarni to’plang.
Mijozlaringizning ehtiyojlarini hisobga olgan holda to’g’ri mahsulotlarga buyurtma berganingizga ishonch hosil qiling. Ular bilan gaplashing va ularning xatti-harakatlarini kuzating, shunda siz qanday mahsulotlarga talab bo’lishi haqida ma’lumotga ega bo’lasiz.
Mijozlar do’koningizga kelganda, sotuvchilaringiz mijozning mahsulot haqidagi sharhlarini eshitishi va ma’lum bir mahsulotni sotib olmaslik sabablarini aniqlashi kerak.
Govard Forman, Kaliforniya shtat universitetining marketing kafedrasi dotsenti Fullerton shunday deydi: “Kompaniyalar talabni aniqroq bashorat qilish uchun mijozlar va yetkazib beruvchilar bilan hamkorlik qilishlari kerak. Savdo tarixi ma’lumotlaridan foydalanish talabni prognozlashning muhim elementidir.”
U gapiga qo’shimcha qildi: “Shuningdek, ular eng tez sotiladigan va eng ko’p daromad va foyda keltiradigan mahsulotlarga e’tibor qaratib, o’zlarining inventarlarini boshqarishga ko’proq ahamiyat berishlari kerak. Bu ortiqcha tovar zaxirasini sezilarli darajada kamaytiradi”.
Tovarlarni juda ko’p miqdorda sotib olishni tavsiya etmaymiz. Ko’pincha assortimentning miqdori va hajmi emas, balki mahsulot sifati va ushbu mahsulotlar sizning biznesingiz xaridorlarining talab tendentsiyalariga qanday javob berishi muhim.