BLACK FRIDAY: undan qanday qilib maksimal foyda olish mumkin? Do’konlar uchun bosqichma-bosqich ko’rsatma

“Black Friday” nima?

Black Friday – AQShda shukrona kunidan keyingi juma. Shu kundan an’anaviy Rojdestvo bayrami uchun savdo mavsumi boshlanadi. Ushbu kunda arzonlashtirilgan savdo tashkil etish odati 19-asrda paydo bo’lgan hamda “Black Friday” atamasi 1966-yilda paydo bo’lgan va dastlab asosan AQShning Sharqiy qirg’og’ida ishlatilgan. Shukrona kuni noyabr oyining to’rtinchi payshanbasiga to’g’ri kelganligi sababli, Black Friday 23-29-noyabr kunlariga bo’ladi. (Vikipediya)

Va shuningdek, Black Friday (yoki Kiber dushanba) – bu chakana biznes uchun qo’shimcha pul topish va ortiqcha tovardan xalos bo’lish uchun ajoyib imkoniyat. Agar siz Black Friday savdosini samarali o’tkazmoqchi bo’lsangiz, rejalashtirishni boshlash vaqti keldi.

Ammo bundan oldin, keling, bu yilgi tendensiyalarni ko’rib chiqaylik.

Markaziy Osiyodagi Black Friday 2024 tendensiyalari

Raqamlashtirish va mobil to’lovlar

• Apple Pay, Samsung Pay tizimlari va mahalliy to’lov ilovalari (Qozog’istondagi Kaspi, O’zbekistondagi Payme) orqali mobil to’lovlarning sezilarli o’sishi;
• 2023-yilgi ma’lumotlarga ko’ra, Black Friday kuni Markaziy Osiyoda xaridlarning 65% dan ortig’i mobil qurilmalar orqali amalga oshirilgan;
• Ilovalarning (Kaspi, Tenge Bank, UzCard) xarid qilish va to’lovlar uchun ommalashuvi.

Marketpleys va mahalliy o’yinchilar

• Hududiy marketpleyslar (Wildberries, Kaspi Market, Uzum Market) pozitsiyalari mustahkamlanishi;
• Mahalliy va xalqaro saytlar o’rtasida raqobatning kuchayishi;
• Yirik chakana sotuvchilar tomonidan o’z savdo maydonini yaratish tendensiyasi.

Iste’molchilar xatti-harakatlarining xususiyatlari

• Mahalliy brendlar va ishlab chiqaruvchilarga ko’proq e’tibor;
• Muddatli to’lov va “Hozir sotib oling, keyin to’lang” tizimi mashhurligining oshishi;
• Yosh auditoriya orasida ekologik mahsulotlar va barqaror iste’molga qiziqishning ortishi;
• 2023-yilga nisbatan o’rtacha chekning 15% dan 20% gacha o’sishi.

Ijtimoiy tijorat

• Savdo uchun Telegram kanallaridan faol foydalanish;
• Mahalliy influencer va bloggerlar ta’sirining kuchayishi;
• Instagram va TikTokdagi jonli strimlarning mashhurligi;
• Mahalliy jamoalar orqali jamoaviy marketingni rivojlantirish.

Logistika va yetkazib berish

• Yirik shaharlarda postamatlar tarmog’ini rivojlantirish;
• Ekspress yetkazib berish (bir kun davomida yetkazib berish) ommalashuvi;
• Tumanlarga yetkazib berish ko’lamini kengaytirish;
• Kichik shaharlarda buyurtma berish punktlarini rivojlantirish.

Texnologik yechimlar

• Sun’iy intellektga asoslangan shaxsiylashtirish tizimlarini joriy etish;
• Virtual kiyinish xonalarining tobora ommalashib borayotgani;
• Mijozlarni qo’llab-quvvatlash uchun chatbotlardan foydalanish;
• Yagona sodiqlik tizimi bilan omnichannel savdosini rivojlantirish.

Chegirmalar va aksiyalarning o’ziga xos xususiyatlari

• Uzaytirilgan chegirmali savdo muddati (bir haftagacha);
• Doimiy mijozlar uchun “ertaroq xabardor bo’lish” imkoniyati;
• Bank kartalari egalari uchun maxsus takliflar;
• Kombinatsiyalangan aksiyalar (chegirma + keshbek + bo’lib-bo’lib to’lash)

Bularning barchasi 2024-yilda Markaziy Osiyodagi tendensiyalar va trendlar edi, endi esa maslahatlarni ko’rib chiqamiz!

1. Sizning do’koningiz yoki onlayn do’koningiz Black Fridayga tayyormi?

Black Friday aksiyasiga hozirdanoq tayyorgarlik ko’ring!

Ushbu mavsumiy onlayn va oflayn tadbirga oldindan tayyorgarlik ko’rish juda muhimdir. Savdoni maksimal darajada oshirish va brend xabardorligini yanada yaxshilash uchun erta tayyorgarlik va rejalashtirish asosiy omillardir.

McKinsey & Company tadqiqotiga ko’ra, xaridorlarning 70% dan ortig’i Black Friday savdosida ishtirok etishni rejalashtirishadi. Siz nafaqat tayyorgarlikni oldindan boshlashingiz kerak, balki sovg’a uchun g’oyalar va ma’lum mahsulotlar haqida ma’lumot izlayotgan mijozlar sizni raqobatchilar dengizidan topa olishiga ishonch hosil qilishingiz lozim.

Mijozlaringizning ehtiyojlarini bilib oling va assortimentingizni o’zgartiring 

Sizning mijozlaringiz savdo muvaffaqiyatining ajralmas qismidir. Saytingizda kerakli mahsulot bo’lmasa, bu mijozlarni qaytib kelishga undamaydi. Agar siz Black Friday kuni xaridorlaringiz uchun eng yaxshi assortimentni taqdim qilmasangiz, ular yaxshiroq mahsulot uchun boshqa onlayn-do’konlarga murojaat qilishadi.

Mijozingizning xatti-harakatlari, ehtiyojlari va istaklarini tushunish ushbu savdo davrida kerakli zaxiralarni to’plashga va buyurtmalarni boshqarish jarayonlarini yaxshilashga yordam beradi. Sizning mahsulot katalogingiz eski zaxiralardan xalos bo’lish uchun emas, balki talabga javob berishi kerak.

Black Friday va Kiber dushanba kunlari mijozlarga nima kerakligini va sizda mavjud bo’lgan savdo ma’lumotlarini ko’rib chiqing. Bu sizning assortimentingizni moslashtirishga va faqat eng ko’p talabga ega mahsulotlarni sotishga yordam beradi.

Assortiment bilan bog’liq ma’lumotlarni BILLZ tizimi yordamida tahlil qilishingiz mumkin. Vaziyatni aniqroq tushunish uchun savdo va tovar balansi hisobotlarini o’rganing.

Veb-saytingizni optimallashtiring va uni trafikning oshishiga tayyorlang

Veb-saytingizni optimallashtirish juda muhim, ayniqsa siz birinchi marta katta trafikka duch kelayotganingizda. “Black Friday” xaridorlari saytingiz bilan birinchi o’zaro aloqalar asosida ilk taassurot va tajribalariga ega bo’ladilar – ularning tajribasi ijobiy bo’lishiga harakat qiling: sayt tezligini oshiring va foydalanuvchi uchun qulay qiling.

Veb-saytingizning asosiy sahifasidagi bannerlarni yangilang

Bu sizning veb-saytingizda onlayn sotuvlarni ko’paytirishning deyarli kafolati. Va bu “Black Friday” va “Kiber dushanba” savdolaridan ancha oldin yaratilishi kerak bo’lgan narsa, shunda nafaqat odamlar, balki Google kabi qidiruv tizimlari ham yaqinlashib kelayotgan aksiya haqida oldindan bilishadi.

Shuningdek, siz qidiruv tizimiga sahifalaringizni topish va indekslashda ko’mak berasiz, bu esa mijozlarga sizni internetda osonroq topishga yordam beradi. Bannerlar ma’lumotli, jozibali va tushunarli bo’lishi zarur.

Siz uchun eng muhim bo’lgan narsani aniqlang?

Daromad kuzatish uchun eng muhim ko’rsatkichlardan biri bo’lishi mumkin bo’lsa-da, lekin siz ma’lum bir aksiya bilan erishmoqchi bo’lgan bir qator maqsadlar mavjud. Masalan, kichik biznes uchun o’rtacha chek va olingan umumiy daromad biznesning qanchalik yaxshi ishlashi haqida tasavvurga ega bo’lishga yordam beradi.

Agar shubhangiz bo’lsa, unda nafaqat ma’lum bir mahsulotni sotish ko’rsatkichlarini, balki umumiy daromadni, shuningdek o’rtacha chekni oshirish ham muhimdir. Va buning uchun siz o’zingizning biznesingiz samaradorligining asosiy ko’rsatkichlarini aniqlash va ta’kidlash uchun bir nechta “Black Friday” va “Kiber dushanba” marketing kampaniyalarini boshlashingiz kerak bo’ladi. Bu nafaqat savdo paytida, balki siz ishtirok etadigan kelajakdagi tadbirlar uchun ham foydali bo’ladi. Reklama haqida gapiradigan bo’lsak…

2. Marketingga e`tibor qiling

Bayram savdolari uchun aksiyani yaratish

Bayram savdosini targ’ib qilish uchun yaxshi ishlab chiqilgan reklamadan yaxshiroq nima bo’lishi mumkin? Kelajakda reklama qilishning eng yaxshi usulini aniqlash uchun saytlarning maksimal sonini qamrab olishga e’tibor bering.

Siz o’zingizning bayram savdolaringizni targ’ib qilish uchun ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishni (eng ommabopi hozirda Telegram va Tik-Tok hisoblanadi) yoki shunchaki saytning bosh sahifasidagi bannerni o’zgartirishni rejalashtiryapsizmi, esda tutingki, eng asosiysi chiroyli dizayn emas, balki ma’lumot berishdir. Bu, albatta, mukammal yechim, lekin kelgusi tadbirni tasvirlash uchun siz grafik dizayner bo’lishingiz shart emas.

 Agar sizda grafik dizayner bo’lmasa, siz CreativeMarket shablonidan, yoki Canva kabi onlayn dizayn vositalaridan foydalanishingiz mumkin.

Ta’sir qiluvchilar va bloggerlar orqali taklifingizni targ’ib qiling.

Ular bizning raqamli asrimizda ta’sir o’tkazish va savdoni oshirish uchun zarurdir. Black Friday savdosini rejalashtirishning bir qismi sifatida bozorni o’rganishingiz va qaysi blogger mahsulotingizni targ’ib qilishda foydali bo’lishini aniqlashingiz lozim.

SMS yuborishni boshlang

Har bir biznes egasi bir nechta marketing kampaniyalari va SMS-xabarlarni rejalashtirishi kerak.

Black Friday savdosi paytida yuboradigan xabarlarni rejalashtirish va yaratishni boshlang. Siz to’plashingiz mumkin bo’lgan ba’zi kampaniya g’oyalari:

• Black Friday chegirmasi e’loni: savdo ma’lumotlarini mavjud obunachilarga oldindan yuborishingiz va savdo rasman qachon boshlanishini eslatuvchi elektron pochta xabarini yuborishingiz mumkin.
• Savdo tugashidan oldin oxirgi eslatma: mijozlarga sizning sotuvingiz deyarli tugaganligini eslatish zarar qilmaydi. Bundan tashqari, siz ba’zi xarid qilishni kechiktirayotgan mijozlarni savdo qilishga undaysiz.
• SMS orqali eksklyuziv chegirma. E’tiborni jalb qilishning bir usuli – bu sizning ommaviy joylashtirilgan chegirmalaringizdan tashqari, faqat xaridorlarning ma’lum bir doirasi uchun mavjud bo’lgan chegirmani yuborishdir. Ushbu chegirmani Instagram kabi boshqa kanallarda eslatib o’tganingizga ishonch hosil qiling va odamlarga eksklyuziv taklifni qachon kutish kerakligini xabar bering.
• Kelgusi aksiyalar haqida bilib oling: bu maxsus taklif, chegirma, eksklyuziv mahsulot, bepul yetkazib berish yoki siz uchun mutlaqo noyob aksiya bo’ladimi, obunachilaringizni oldindan xabardor qilishni boshlang. Savdo oldidan SMS-xabarlarni tizerlar bilan yuboring.

Mijozni saytdagi maqola yordamida tayyorlang.

Saytda allaqachon blogingiz bormi? Bu sizga ustunlik beradi, chunki siz Black Friday savdosi va yaqinlashib kelayotgan Kiber dushanba bayramlari bilan bog’liq tarkibni joylashtirishingiz mumkin. Mahsulot takliflarini, bepul yetkazib berish uchun promo-kodlarni ulashing va mavsumiy xitlaringizni namoyish eting.

Bozordagi eng qiziqarli taklifni yarating

Ko’pgina chakana sotuvchilar xaridorlarni o’z do’konlariga jalb qilish uchun foydalanadigan strategiya mashhur mahsulotni arzonlashtirilgan narxda sotishdir.

Mijozlar ushbu mahsulotni olish uchun kelganlarida kassaga borgunlariga qadar yo’lda yana bir nechta narsalarni olishlari mumkin. Ayniqsa, agar siz sotuvchilaringizni yaxshi tayyorlasangiz.

Agar siz mijozlaringizga SMS yuborayotgan bo’lsangiz yoki ijtimoiy tarmoqlarda post yozayotgan bo’lsangiz, Black Friday kuni butun assortimentingizni reklama qilish o’rniga, eng jozibali deb hisoblagan bitta mahsulotga e’tibor qarating. Bu marketing byudjetini tejashga yordam beradi, chunki siz assortimentning qolgan qismini mijoz do’koningizga xarid qilish uchun kelganida sotasiz.

Shu bilan bir qatorda, siz Black Friday savdosini targ’ib qilish bo’yicha bir qator boshqa g’oyalarni sinab ko’rishingiz mumkin, masalan:

• Maxsus to’plamlar
• O’yinlar
• Cheklangan vaqt uchun mavjud bo’lgan kundalik aksiyalar

Do’koningizga yangi tashrif buyuruvchilarni jalb qilganingizdan so’ng, chekning o’rtacha narxini oshirish uchun bir nechta tasdiqlangan yondashuvlardan foydalaning. Masalan, agar sizda onlayn-do’kon bo’lsa ma’lum bir miqdordan yuqori xaridni bepul yetkazib berishni yoki mavsumiy mahsulot paketlarini taklif qiling. Shu yo’l bilan siz odamlarni ko’proq mahsulot sotib olishga undaysiz. Bu haqida keyingi bosqichda batafsilroq keltirib o’tilgan.

3. Black Friday kuni savdoni qanday oshirish mumkin?

Upsell texnikasidan foydalaning

Yuqori savdolar (Upsell) – bu sotib olishdan o’rtacha chekni oshirishga va umuman tajribani yaxshilashga yordam beradigan foydali vosita. Shu yordamida, yangi foydalanuvchilar va doimiy xaridorlar sotib olishlari mumkin bo’lgan o’xshash yoki tegishli mahsulotlarni osongina topishlari mumkin.

Bu nafaqat yaxshiroq, shaxsiylashtirilgan foydalanuvchi tajribasini taqdim etadi, balki sizga, chakana sotuvchiga savdoni ko’paytirish imkoniyatini beradi.

Sodiq mijoz mukofotlash

Black Friday – bu sizning mavjud mijozlaringiz bilan munosabatlarni o’rnatish va ularni qayta-qayta qaytib kelish uchun undashga yaxshi vaqt.

Mavjud mijozlarga ertaroq chegirma narxda xarid qilish imkoniyatini yoki eksklyuziv savdolarni taklif qiling. Eksklyuziv takliflar, shuningdek, xaridorlarni veb-saytingizni yoki do’koningizni tark etishdan oldin koordinatalarini qoldirishga undaydi.

Bo’ldi, endi siz mijozlar oqimiga tayyorsiz, lekin … agar hammasi reja bo’yicha ketmasa nima bo’ladi? Siz bunga ham tayyor bo’lishingiz kerak.

4. Mijozlar oqimiga qanday tayyorlanish kerak?

Do’koningiz ortib borayotgan talabga javob bera olishiga ishonch hosil qiling

Agar siz mahsulotlaringiz uchun yetkazib beruvchiga tayansangiz yoki mahsulotingiz siz va sizning jamoangiz tomonidan ishlab chiqariladigan bo’lsa, kutilayotgan katta talabni hisobga oling, chunki “Black Friday” sizning savdo ko’rsatgichingizni jiddiy ravishda oshirishi mumkin.

Black Friday kunigacha savdoni yaxshiroq prognoz  qilish va yetarli zaxiralarga buyurtma berishga yordam beradigan prognozlash vositalaridan foydalaning.

Yetkazib beruvchilaringiz bilan maslahatlashing va ular bayram mavsumida rejalashtirilgan sotuvlaringizni boshqarishga tayyor ekanligiga ishonch hosil qiling, chunki ular faqat siz bilan ishlamaydi.

Esingizda bo’lsin! Savdo paytida yuz berishi mumkin bo’lgan eng yomon narsalardan biri bu tovarlarni siz xohlaganingizdan tezroq sotish va mijozlaringizning talabini qondira olmaslikdir.

Sizga “B rejasi” kerak

Agar biror narsa reja bo’yicha ketmasa, vaziyatdan chiqib keta olasizmi? Siz ishlayotgan transport kompaniyasi juda band bo’lib qolsa nima bo’ladi? Agar siz mahsulotni kutilganidan tezroq sotsangiz, zaxirangizni qanchalik tez to’ldirishingiz mumkin?

Biz asossiz qo’rquvni qo’zg’atmoqchi emasmiz, lekin bunday vaziyatlarga tayyor bo’lish juda muhimdir. Biznesingiz uchun eng yomon ssenariylarni ko’rib chiqing va iloji bo’lsa, favqulodda vaziyatlar rejalarini tuzing.

Endi siz 100% tayyor bo’lsangiz, keling, ushbu aksiyalar va sotuvlardan keyin qanday harakat qilish kerakligini ko’rib chiqaylik?

5. Hamma narsani kuzatib boring va Black Friday aksiyasi natijalarini tahlil qiling.

Nima ish bergani va nima ish bermaganini bilib oling.

Savdo mavsumi sizning biznesingiz uchun xatolaringiz va muvaffaqiyatlaringizdan saboq olish uchun ajoyib vaqt. Siz o’rgangan saboqlar olingan daromaddan tashqari, o’ziga xos qiymatga ega. Shuning uchun hamma narsani kuzatib boorish hamda, nima ish bergani va nima ish bermagani haqida o’ylash muhimdir.

 Bu yil yangi strategiya va taktikalarni amalga oshirar ekansiz, qarorlaringiz va natijalaringizni hujjatlashtirish uchun eslatma oling. Ushbu yozuvlar sizga kelgusi yilgi ta’til mavsumi uchun qo’llanma beradi va shuningdek, biznesingiz uchun nima ishlayotganini ko’rishga imkon beradi, shunda siz ko’proq ishlarni bajarishingiz mumkin.

Yoki BILLZ tizimini joriy qiling. Uning yordamida siz hech narsa yozishingiz shart emas. Tizimning o’zi sizga nima ish bergani va nima ish bermaganini ko’rsatadi.

Raqobatchilaringizni kuzatib boring 

Raqobatchining marketing harakatlariga e’tibor qaratish o’zingizning Black Friday ijodingiz uchun g’oyalarni to’plashga yordam beradi. Raqobatchilarga erishishning eng oson yo’li ularning pochta ro’yxatiga obuna bo’lishdir. Ijtimoiy tarmoqlarda e’lon qilgan va mijozlarga yuborgan hamma narsani ko’rib chiqing. Lekin unutmang, shunchaki nusxa ko’chirmaslik kerak.

6. Hech narsaga ulgurmagan bo`lsangiz nima qilish kerak? Keyingi bayramga tayyorlaning!

Kelajakdagi savdolaringizni tashkillashtiring

So’nggi daqiqada chegirmali savdo qilish o’rniga barcha mahsulotlaringizni ko’rib chiqing hamda takliflaringiz va chegirmalaringizni oldindan rejalashtiring. Buxgalteriya tizimidagi barcha aksiyalar va chegirmalarni sozlang. Masalan, BILLZda siz foydalanuvchining tegishli savatiga avtomatik chegirmalarni yaratishingiz mumkin.

Bitta g’oya – Google Sheets yoki Excelda “Rejalashtirilgan savdo xaritasi”ni yaratish, bu sizga kelajakdagi barcha savdolaringizning oddiy sxemasini beradi. Bu joriy yil savdosini rejalashtirish uchun foydalanishingiz mumkin bo’lgan tayyor Google Sheets shabloni. Diskda saqlash uchun File> Make a copy-ga o’ting.

Bayram chegirmasini o’tkazmoqchi bo’lgan mahsulotlarni tanlang va ularning boshlanish sanalari hamda sotish narxlarini belgilang. Shunday qilib, bayram chegirmasi vaqti kelganda, siz oxirgi daqiqada hamma narsani qilmasdan, boshqa rejalaringizga vaqt ajratishingiz mumkin.

Muhim so’z strategiyasidan foydalaning

Muhim so’zlarni topish sizning “Black Friday” strategiyangiz va “Kiber dushanba” ni rejalashtirishning muhim qismidir, chunki siz bunga bozordagi boshqa raqobatchilar bilan birga duch kelasiz.

Mijozlaringizni jalb qiladigan kalit so’zlarni bilish ushbu onlayn tadbirda erishadigan muvaffaqiyatingiz uchun juda muhimdir. Mahsulot tavsiflari ushbu strategiyani amalga oshirish uchun eng yaxshi joylardan biridir.

Kalit so’zlarni qidirish strategiyangiz “Black Friday” va “Kiber dushanba” uchun mavjud bo’lgan har bir savdo sahifasini optimallashtirishga yordam beradi va buning uchun siz ko’plab kalit so’zlarni o’rganish vositalaridan foydalanishingiz mumkin. Google Keyword Planner va Semrush bunday ilovalarning ikkita ajoyib namunasidir.

Reklamalaringizni rejalashtirish

Kamchiliklarni to’g’irlash uchun reklama va reklama matnini oldindan rejalashtirish har doim foydali bo’ladi.

Shuni yodda tutingki, ijtimoiy media reklama stavkalari sizning joyingizga qarab mavsum davomida ko’tarilishi mumkin. Katta bayram savdosi paytida reklamalaringiz qamrovini oshirish uchun Googledagi ma’lum kalit so’zlar yoki ma’lum auditoriya uchun narxni oshirishingiz kerak bo’lishi mumkin. Agar siz pulli reklama qilishni rejalashtirmoqchi bo’lsangiz, bayram savdosi uchun byudjetingizni tayyorlab qo’yish ham yaxshi fikr.

BILLZ jamoasidan kichik maslahat 

Ushbu nazorat ro’yxati bu yilgi sotuvlar uchun bilishingiz kerak bo’lgan ko’p narsalarni qamrab olishi kerak. Umid qilamanki, bu sizga ushbu bayram mavsumida muvaffaqiyatga erishishingizga yordam beradi. Bundan tashqari, agar siz allaqachon bizning tizimimizdan foydalanayotgan bo’lsangiz, unda BILLZdan biznesingizda qanday foydalanish kerakligini bilib oling – bu butun ro’yxatdagi ba’zi vazifalarni soddalashtiradi, masalan siz savdo, marketing va tahlil jarayonlarini soddalashtirishingiz mumkin.

Agar bu sizning tajribanizdagi birinchi Black Friday bo’lsa, buni dars sifatida qabul qiling. Doimo g’ayratli va shijoatli bo’lib qoling hamda realistik maqsadlarni qo’ying.